Dit is de 231e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit, Jurgen het over:
Slimmer bewegen met een rolstoel als trainingstool bij ASM Masters of Movement
Bewegen met een rolstoel is leerzaam, vermoeiend en verrassend leuk, ook als je gewoon kunt lopen. Tijdens een bijzondere Masters of Movement avond georganiseerd door het Athletic Skills Model (ASM), stapten Gerrit en Jurgen uit hun comfortzone. Geen loopanalyse of zuurstoftest, maar vol aan de bak met rolstoelbasketbal, rugby en skills-oefeningen. En dat leverde nieuwe inzichten op over motorisch leren en beweegvaardigheid.
Motorisch leren begint met onwennigheid
Jurgen trapte af bij paralympiër Reda Haouam met een lesje rolstoelrugby. Gerrit begon op het behendigheidsparcours van Mustafa Jebari, voormalige top paralympiër rolstoelbasketbal en coach. De eerste meters waren confronterend. Bochten lukten langzaam, een pion ontwijken was al een opgave op zich.
Maar opvallend was hoe snel het leerproces op gang kwam. Jurgen voelde zich na een paar minuten in het spel al verrassend gecontroleerd. Gerrit had iets langer nodig, maar begon gaandeweg meer ‘gevoel’ te krijgen voor de rolstoel en zijn eigen positie daarin.
Dat contrast zette het gesprek aan het denken. Waarom leert de één sneller dan de ander tijdens het spelen van een spel? Wat vraagt het van je motorisch systeem als je een totaal nieuwe context instapt? En: hoe kunnen we dit soort ervaringen inzetten om slimmer te leren bewegen?
Reda Haouam en Mustafa Jebari: topsporters én leermeesters
Reda en Mustafa zijn beide (voormalige) Paralympische atleten, en bovenal fantastische coaches. Ze leerden Gerrit en Jurgen hoe belangrijk timing, lichaamshouding en positionering zijn in een rolstoel. Niet door uitleg, maar door ervaren. “Niet te veel denken, gewoon doen,” zei Mustafa. En ineens lukte die draai, of die belangrijke wheelie.
Reda liet zien hoe je je armen inzet als rem, en hoe je snelheid opbouwt in een duel. Ook de mentale focus kwam aan bod: hoe blijf je kalm als alles nieuw en ongemakkelijk voelt?
Waarom valide sporters kunnen leren van rolstoelgebruik
Volgens Jorick Hendriksen van het ASM past dit soort motorische uitdaging perfect in een veelzijdig beweegaanbod. Door letterlijk van perspectief te wisselen, leer je niet alleen nieuwe patronen, maar train je ook je aanpassingsvermogen, zelfregulatie en coördinatie. En dat zijn precies de vaardigheden die sporters, ongeacht hun niveau, nodig hebben om beter te presteren én minder geblesseerd te raken.
Het idee is simpel: je leert beter bewegen, als je af en toe iets totaal anders doet. En een rolstoel dwingt je tot nadenken over dingen die je normaal automatisch doet.
Bewegingswetenschap met een menselijke kant
In het eerste deel van de avond deelde prof. dr. Thomas Janssen zijn inzichten. Hij doet wetenschappelijk onderzoek naar inspanning en biomechanica bij mensen met een fysieke beperking. Wat hem opviel: rolstoelvaardigheid is geen vanzelfsprekendheid, ook niet bij mensen die dagelijks een rolstoel gebruiken.
Het vraagt training, techniek en slimme begeleiding. Maar juist daarom is het zo interessant voor beweegprofessionals, trainers en sporters om zich erin te verdiepen.
Janssen benadrukte hoe belangrijk het is om het lichaam te blijven uitdagen, binnen de mogelijkheden van de persoon. En hoe kennis uit de Paralympische sport ons allemaal iets kan leren over motoriek, belastbaarheid en plezier in bewegen.
Iedereen kan hier iets van leren
De aflevering laat zien hoe een simpele verandering, zoals je voortbewegen in een rolstoel, enorme impact kan hebben op je lichaamsbesef, leervermogen en bewegingsvaardigheid. Of je nu topsporter, coach of recreatieve sporter bent, het loont om af en toe letterlijk van rol te wisselen.
Niet alleen leer je beter bewegen, je ontwikkelt ook meer waardering voor wat je lichaam allemaal kan, en voor wat anderen iedere dag met hun lichaam presteren.
Vragen die in deze aflevering worden beantwoord zijn:
Wat leer je als valide sporter van bewegen met een rolstoel?
Je wordt je bewust van bewegingen die normaal vanzelf gaan. In een rolstoel moet je opnieuw leren sturen, remmen en je lichaam coördineren. Dat traint je motoriek en maakt je een veelzijdigere sporter.
Waarom is spelenderwijs leren in een rolstoel zo effectief?
Omdat het spel je dwingt tot actie. In plaats van uitleg krijg je directe ervaring. Reda en Mustafa lieten zien dat je door doen, fouten maken en aanpassen veel sneller leert dan via theorie.
Wat maakt een rolstoel zo’n goede tool voor motorisch leren?
Het is een totaal nieuwe context. Je zintuigen, balans en timing worden op de proef gesteld. Dat stimuleert aanpassingsvermogen en vergroot je bewustzijn van hoe je beweegt, precies wat motorisch leren vraagt.
Hoe past het ASM deze ervaring in binnen het bredere beweegaanbod?
Volgens Jorick Hendriksen hoort dit thuis in een veelzijdig beweeglandschap. Door af en toe iets radicaal anders te doen, vergroot je je beweegrepertoire en train je eigenschappen die bijdragen aan blessurevrij en slim bewegen.
Wat nam prof. Thomas Janssen waar over rolstoelvaardigheid?
Zelfs mensen die dagelijks in een rolstoel zitten, moeten blijven trainen om vaardig te blijven. Dat onderstreept hoe complex en waardevol die vaardigheid is, en hoeveel er nog te winnen valt voor sporters en coaches die hiermee oefenen.
Handige bronnen en links:
- Alle eerdere afleveringen van de Masters of Movement: https://slimmer-presteren-podcast.nl/tag/masters-of-movement/
- Alle informatie over ASM: https://www.athleticskillsmodel.nl/
- De website van Paralympic Science Support NL: https://www.paralympicsciencesupport.nl/
