Dit is de 222e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit, Jurgen het over:
Slimmer zwemmen met wearables volgens special guest Sander Ganzevles
Zwemmen en technologie — het bleef jarenlang een moeizame combinatie. Water en elektronische meetapparatuur gingen simpelweg niet goed samen. Lange tijd moest de stopwatch het dus alleen doen. Maar langzaam veranderen wearables de zwemsport. Wat kun je ermee? Wat zeggen de cijfers werkelijk? En vooral: wat heb je eraan als zwemmer?
In deze aflevering duiken we dieper in de wereld van zwemmen met wearables samen met bewegingswetenschapper Sander Ganzevles. Ooit verbonden als embedded scientist aan de KNZB, inmiddels actief als topzwemcoach in Australië. Met zijn ervaring in zowel onderzoek als praktijk weet hij als geen ander waar technologie waarde toevoegt — en waar juist niet.
Van polsbandje naar echte inzichten: hoe wearables zwemmen veranderen
In zijn promotieonderzoek onderzocht Sander Ganzevles hoe betrouwbaar wearables zijn in het water. Hij testte allerlei devices, van commerciële polsbandjes tot specialistische sensoren. Zijn conclusie? De meeste wearables meten weliswaar ‘iets’, maar het écht goed registreren van zwemtechniek, snelheid en efficiëntie blijft complex.
De grootste uitdaging zit volgens Sander in de interactie tussen water en technologie. Water breekt signalen af, dempt versnellingen en verstoort GPS-ontvangst. Daardoor zijn metingen zoals afstand en snelheid minder betrouwbaar dan bij hardlopen of fietsen. Het vraagt om slimme correcties en een dosis gezond verstand.
Slimmer zwemmen: meten is niet hetzelfde als meer meten
Sander benadrukt dat niet het bezit van een wearable belangrijk is, maar de vraag: wat wil je meten en waarom?
In de praktijk werkt hij graag met een combinatie van eenvoudige data — bijvoorbeeld tijd en slagfrequentie — en zijn eigen observaties. De wearable is een hulpmiddel, geen vervanging van coaching of eigen gevoel.
Een opvallend inzicht uit zijn onderzoek: zwemmen is en blijft een enorm technische sport. Geen enkele sensor kan het subtiele verschil voelen tussen een goed uitgevoerde slag en eentje die nét niet helemaal klopt. Uiteindelijk draait het nog altijd om techniek, gevoel en timing.
Australische lessen: zwemmen met wearables in de praktijk
Sinds enkele jaren werkt Sander Ganzevles in Australië, waar zwemmen bijna een tweede natuur is. Hij ziet dat daar technologie veel relaxter wordt ingezet. Niet om te bewijzen hoe goed je bent, maar om zwemgevoel en race-strategie te ondersteunen.
Die mentaliteit spreekt hem aan: meten mag, maar moet altijd ten dienste staan van beter worden — niet van data om de data.
Een voorbeeld dat hij deelt: Australische zwemmers gebruiken real-time feedback op slagfrequentie om hun pacing te verbeteren, maar trainen net zo hard op ‘het gevoel van het water’. Wearables zijn geen statusobjecten, maar stille partners in het leerproces.
De toekomst van zwemmen met wearables volgens Sander Ganzevles
Sander verwacht dat de volgende generatie wearables beter geïntegreerd zal zijn: kleiner, nauwkeuriger en beter afgestemd op de dynamiek van zwemmen.
Maar ook hier blijft zijn waarschuwing gelden: meer data is niet altijd beter. Het gaat om inzichten die aansluiten op de sporter. Slimmer meten dus, niet domweg meer meten.
Zijn advies aan zwemmers die willen beginnen met wearables? Kies iets eenvoudigs, formuleer een helder doel, en gebruik de gegevens om gerichter te trainen — niet om jezelf gek te maken met cijfers.
Wat kun jij leren van Sander Ganzevles?
Wearables kunnen je zwemmen inzichtelijker maken, maar uiteindelijk blijft het jouw eigen slag, jouw gevoel en jouw keuzes die het verschil maken. De kunst is om technologie niet als doel te zien, maar als hulpmiddel dat je helpt bewuster te trainen.
Of je nu net begint of al jaren zwemt: door slimmer te meten, beter te luisteren naar je lichaam en kleine verbeteringen te zoeken, zwem je niet alleen sneller, maar vooral ook met meer plezier.
Vragen die in deze aflevering worden beantwoord zijn:
Wat maakt zwemmen technisch zo lastig voor wearables?
Volgens Sander Ganzevles is water een vijand voor technologie: signalen worden gebroken, versnellingen gedempt en GPS raakt verstoord. Daardoor is het veel moeilijker om nauwkeurig snelheid, afstand of techniek te meten dan bij hardlopen of fietsen.
Wat meet een zwemwearable nu echt goed?
Sander benadrukt dat vooral basisgegevens als tijd, slagfrequentie en tussentijden redelijk betrouwbaar zijn. Voor meer complexe analyses, zoals techniekfouten of efficiëntie, blijft het oordeel van een coach of je eigen gevoel belangrijker dan de data.
Wat kun je als recreatieve zwemmer leren van wearables?
Een wearable kan je helpen om bewuster te trainen, zegt Sander. Door eenvoudige doelen te stellen – bijvoorbeeld constanter zwemmen of je slagtempo te verbeteren – haal je er veel waarde uit, zonder te verdwalen in te veel data.
Wat is volgens Sander Ganzevles een veelgemaakte fout bij het gebruik van wearables?
Te veel vertrouwen op de cijfers en te weinig op je eigen gevoel. Sander ziet dat zwemmers soms obsessief bezig zijn met getalletjes, terwijl zwemmen draait om techniek, ritme en timing. Technologie moet ondersteunen, niet sturen.
Wat ziet Sander als de toekomst van zwemmen met wearables?
Kleinere, slimmere en beter geïntegreerde apparaten die specifiek gericht zijn op de dynamiek van zwemmen. Maar, waarschuwt hij: succes zit niet in méér meten, maar in slimmer meten. Zwemmers die weten wat ze willen verbeteren, halen het meeste uit technologie.
Handige bronnen en links:
- Link naar het proefschrift van Sander Ganzevles: https://vu.nl/nl/agenda/2024/promotie-s-p-m-ganzevles
- Aflevering 95 met ‘zwemprofessor’ Peter Beek: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-5/95-beter-leren-zwemmen-met-tips-van-zwemprofessor-peter-beek/
- Aflevering 180 met Innosportlab De Tongelreep experts Roald van der Vliet en Sander Schreven: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-9/180-slimmer-presteren-in-parijs-over-zwemmen-met-roald-van-der-vliet-en-sander-schreven/
- Aflevering 194 over submaximaal testen met Rob Lamberts: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-10/194-de-zegeningen-van-de-vermogensmeter-met-wielren-professor-rob-lamberts/
- Aflevering 198 over zwemmen in open water: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-10/198-slimmer-zwemmen-in-open-water-wat-kan-je-helpen/
