De afslankpil is er, nu de beweegpil nog?

In 2023 werd het middel Ozempic uitgeroepen tot dé doorbraak van het jaar door het toonaangevende tijdschrift Science. Een simpele prik en de kilo’s verdwijnen. Het tijdperk van de afslankpil was begonnen. Maar inmiddels worden er serieuze scheuren in de jubelstemming zichtbaar.

Waar rijke en gezonde mensen het middel massaal kopen om hun figuur te ‘verbeteren’, kampen diabetespatiënten, voor wie het medicijn eigenlijk bedoeld is, met tekorten. Bovendien weten we nog weinig over de lange termijn gevolgen van het gebruik van deze medicijnen. Dus voordat we ons blindstaren op de wonderen van de farmaceutische industrie, moeten we ons afvragen: willen we dezelfde fout maken met een beweegpil?

Blijven toekijken of meedoen?

Ondanks tientallen jaren van campagnes en goedbedoelde adviezen blijft een groot deel van de bevolking letterlijk stilzitten. Meer dan de helft van de Nederlanders haalt de beweegrichtlijnen niet, en 1 op de 3 doet niet aan sport.

De kosten van deze inactiviteit zijn enorm: in Nederland lopen de zorgkosten hierdoor op tot 770 miljoen euro per jaar en wereldwijd is dat nog vele malen hoger. Niet voor niets benoemde 10 jaar terug het medische tijdschrift The Lancet inactiviteit als een pandemie. En toch lukt het steeds maar niet om mensen structureel in beweging te krijgen.

Daar komt nu ook nog de geplande btw-verhoging op sportbeoefening bij. Dit maakt sporten voor veel mensen nóg minder aantrekkelijk, en zal de kloof tussen actief en passief alleen maar vergroten. Net als bij de Dam tot Damloop, het grootste hardloopevenement van Nederland, waar slechts een kleine, vaste groep mensen de finishlijn haalt, terwijl de rest van Nederland toekijkt vanaf de bank. Inactiviteit dreigt de nieuwe norm te worden.

De beweegpil: van droom naar noodzaak

Als we de afslankpil dus als een grote stap vooruit zien, waarom zouden we dan niet serieus kijken naar de ontwikkeling van een beweegpil? Voor velen is het idee om elke week te sporten of dat nou met hardloopschoenen aan, in de sportschool of op het voetbalveld is te veel gevraagd. Moeten we dan niet openstaan voor nieuwe oplossingen?

Een beweegpil zou dé oplossing kunnen zijn voor mensen die om wat voor reden dan ook niet willen of kunnen sporten. Denk aan mensen met fysieke beperkingen of ouderen die het simpelweg niet meer kunnen opbrengen. Een pil die de voordelen van fysieke activiteit nabootst, zou een revolutie kunnen betekenen in hoe we onze gezondheid behouden.

Zijn de risico’s te groot?

Persoonlijk zijn wij kritisch. Is het niet te makkelijk om elke uitdaging met pillen op te lossen? Moeten we echt accepteren dat sport en beweging voor een deel van de bevolking onmogelijk is? Het is verleidelijk om te denken dat iedereen de marathon van Rotterdam kan lopen als ze maar de juiste pil slikken, maar willen we zo’n toekomst?

Tegelijkertijd zijn er mensen voor wie een beweegpil meer zou kunnen betekenen dan enkel gemak. Chronisch zieken, revaliderende patiënten of mensen met een aangeboren afwijking zouden hiermee weer een kans krijgen om de effecten van daadwerkelijk fysiek actief zijn, te oogsten. Voor hen zou zo’n pil het verschil maken tussen altijd langs de kant staan of weer actiever kunnen deelnemen aan het leven.

De gezondheidsrevolutie in een pil

Als de afslankpil ons iets heeft geleerd, is het dat we open moeten staan voor innovatieve oplossingen, ook als die buiten onze comfortzone liggen. Een beweegpil kan de kans zijn om mensen die nu langs de zijlijn staan, letterlijk en figuurlijk, weer in beweging te krijgen.

We moeten ons ook langzamerhand gaan beseffen dat traditionele campagnes niet genoeg zijn om het tij te keren. Misschien is het tijd om verder te denken dan slogans en apps die ons aanmoedigen om meer te bewegen. Een pil kan precies het duwtje zijn dat mensen nodig hebben.

Over de auteurs:

Jurgen van Teeffelen, wetenschapsjournalist & Gerrit Heijkoop, dagvoorzitter en samen hosts van de Slimmer Presteren Podcast. De meest beluisterde podcast over hardlopen en duursport in Nederland.