60. Winst met wind: de perfecte stroomlijn op de fiets

Dit is de 60e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over ‘Aerodynamica en winst met wind: de perfecte stroomlijn op de fiets’.

Dat aerodynamica een belangrijke rol speelt op de fiets laat de historie van het wielrennen zien. Wat zijn de belangrijkste inzichten die de wetenschap hierbij heeft gebracht? En is het dus zinvol voor een recreant om een prijzige aerofiets aan te schaffen? Aan de hand van opmerkelijke vernieuwingen in de geschiedenis van het wielrennen duikt aflevering 60 van de Slimmer Presteren Podcast in de wondere wereld van luchtstromen op de fiets.

Aerodynamica in het fietsen

Wie in het Wageningse huis waar Jan-Willem van Schip en Taco van der Hoorn wonen een bezoekje aan het toilet brengt, komt daar een krantenknipsel tegen over een zonderlinge Schotse wielrenner. Zijn naam: Graeme Obree, fietsenmaker van beroep en in 1993 out of the blue houder van het werelduurrecord op de fiets. Ook in de woonkamer hangt een foto van de Schot aan de muur.

Waarom Obree en niet pak hem beet Joop Zoetemelk hét grote voorbeeld voor de twee Nederlandse renners is, heeft alles te maken met de baanbrekende aerodynamische inzichten die de Schot destijds in het wielrennen introduceerde. Zonder tekeningen, maar met een blauwdruk van de perfecte fiets in zijn hoofd werkte Obree maandenlang iedere zaterdag aan zijn recordfiets. Voor het frame vervormde hij Japanse buizen waarvan BMX-fietsen werden gefabriceerd en ontwierp een speciaal stuur, waar de Schot plat op lag om zo weinig mogelijk hinder van de luchtweerstand te hebben.

Deze onorthodoxe houding had Obree afgekeken van de houding die skiërs tijdens de afdaling aannamen. Om de trapas bevestigde hij een kogellager die hij uit een afgedankte wasmachine sloopte en om gewicht te besparen gebruikte Obree een enkelzijdige vork aan de rechterzijde van het voorwiel. De wielen bevatten elk drie brede carbonfiber spaken en het vijf jaar oude zadel monteerde hij loodrecht boven het trapstel.

Wereldduurrecord dankzij aerodynamica

Obree reed er knetterhard op. Op 17 juli 1993 verbrak de Schot in het Vikingskipet van Hamar het werelduurrecord dat Francesco Moser negen jaar eerder in Mexico van Eddy Merckx had afgepakt. De prestatie van Obree wordt gezien als het ultieme voorbeeld dat juiste kennis van aerodynamica het verschil kan maken in de wielersport.

Hoe deze kennis over aerodynamica anno nu wordt vergaard en slim door jou op de fiets kan worden toegepast bespreken Gerrit, Jurgen en Guido in de 60^e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast.

Bronnen en handige links

• Overzichtsartikel aerodynamica in het fietsen van Bert Blocken: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0167610520300441.

Video over Winst met wind: de perfecte stroomlijn op de fiets