Dit is de 218e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit, Jurgen het over:
Slimmer presteren met een neuspleister: zinvol of onzin?
Van tennisbanen tot pelotons, en zelfs op de Hyrox-vloer: steeds vaker duikt de neuspleister op in het gezicht van sporters. Maar wat doet zo’n pleister nou écht? En belangrijker nog: ga je er beter door presteren?
Jurgen en Gerrit plakten er zelf eentje op en vroegen Guido Vroemen naar zijn ervaring als sportarts. Wat blijkt: het effect zit vooral in je beleving. Maar dat betekent nog niet dat het onzin is.
Ademen als performance tool
De aflevering begint met een terugblik: jaren geleden noemden we de neuspleister nog een typisch voorbeeld van sportsnufjes die snel weer verdwijnen. Maar nu is hij terug van weggeweest. Of we dan iets gemist hebben? Tijd voor een herwaardering.
Volgens Jurgen is neusademhaling op lage intensiteit zeker nuttig: de lucht wordt verwarmd, bevochtigd en gefilterd. En er komt stikstofmonoxide vrij, wat gunstig is voor de bloedvaten. Maar zodra de intensiteit oploopt, gaat bij iedereen automatisch de mond open. Dan doet de neus nog maar 10-15% van het werk, en helpt een pleister dus nauwelijks.
Toch voelde Jurgen bij het opplakken direct ‘meer lucht’ – een typische perceptieverbetering, beaamt Guido. “Het lijkt alsof je beter ademt, maar in prestatiecijfers zie je dat nergens terug.”
De wetenschap over neuspleisters
Jurgen dook in de literatuur en vond reviews waarin duidelijk wordt: neuspleisters vergroten weliswaar tijdelijk de opening van de neusvleugels, maar verbeteren je zuurstofopname, hartslag of prestatie niet. Zelfs de beleving van inspanning (RPE) verandert niet.
Tenzij… je neus daadwerkelijk deels dichtvalt bij inademing. Dat komt bijvoorbeeld voor bij mensen met een ‘slappe neusklep’ – een nauwe doorgang diep in de neus, waardoor de vleugels naar binnen klappen. In dat geval kan een pleister wél verlichting geven. Maar dat geldt dus zeker niet voor iedereen.
Wat als ademen echt een probleem is?
Veel sporters, vooral hardlopers, klagen over een benauwd gevoel tijdens het sporten. Jurgen legt uit dat dit vaak komt door een inefficiënt adempatroon: te hoog, te snel en via de borst in plaats van diep en rustig. Bij 20-40% van de duursporters komt zogeheten ‘disfunctioneel ademen’ voor, wat onnodig energie kost en je prestaties belemmert.
Ook Guido herkent het. “Soms is het anatomisch: een scheef neustussenschot, chronisch geïrriteerd slijmvlies of hooikoorts. Dan is het verstandig om naar een KNO-arts te gaan.” Hij noemt rhinitis – een ontsteking van het neusslijmvlies – als een veelvoorkomende, maar vaak onopgemerkte boosdoener. Die kan je ademhaling én slaapkwaliteit flink beïnvloeden.
Train je adem, niet je sticker
De conclusie is helder: wie geen serieuze neusproblemen heeft, zal met een neuspleister geen prestatiewinst boeken. Maar wie vaak last heeft van een verstopte neus, kortademigheid of een ‘vol hoofd’, doet er goed aan om verder te kijken dan gadgets.
Ademhalingsoefeningen, het trainen van je middenrif (met of zonder hulpmiddel), en bij twijfel een bezoek aan de huisarts of specialist: daar zit de echte winst. En mocht je dan tóch een pleister willen proberen – weet dan dat het placebo-effect soms ook best prettig kan zijn.
Vragen die in deze aflevering worden beantwoord zijn:
Wat doet een neuspleister eigenlijk?
Een neuspleister trekt de neusvleugels iets omhoog, waardoor je neusgaten tijdelijk wijder worden. Jurgen voelde bij het opplakken direct ‘meer lucht’, maar dat gevoel verdween snel. Volgens Guido zorgt het vooral voor een subjectief effect: “Je ademt niet méér, het voelt alleen zo.”
Helpt een neuspleister je sportprestatie te verbeteren?
Nee. Jurgen dook in de literatuur en vond geen enkel bewijs dat neuspleisters je VO₂max, hartslag of prestatie verbeteren. Guido bevestigt dat het effect puur mentaal is, tenzij je last hebt van specifieke neusproblemen zoals een ‘slappe neusklep’.
Waarom hebben zoveel sporters last van hun neus?
Volgens Jurgen kampen veel sporters met rhinitis: een geïrriteerd of ontstoken neusslijmvlies. Dat komt vaker voor bij atleten dan bij de gemiddelde bevolking. Guido ziet dit vooral bij duursporters en zwemmers: “Het beïnvloedt niet alleen je ademhaling, maar ook je slaap en herstel.”
Wat is disfunctioneel ademen en hoe herken je het?
Disfunctioneel ademen is een inefficiënt adempatroon: snel, oppervlakkig en vaak door de mond. Jurgen legt uit dat 20–40% van de duursporters hiermee kampt, vaak zonder het te weten. Signalen zijn kortademigheid bij lage intensiteit, of het gevoel van ‘benauwdheid’ zonder medische oorzaak.
Wat kun je doen bij ademhalingsproblemen tijdens het sporten?
Begin met ademhalingsoefeningen of training van je middenrif, zegt Guido. Als dat onvoldoende helpt, is het slim om een arts te raadplegen. Zeker als je vermoedt dat je neus structureel dichtvalt, of je vaak verkouden of benauwd bent.
Is neusademhaling tijdens het sporten zinvol?
Op lage intensiteit wel, zeggen zowel Jurgen als Guido. De lucht wordt gefilterd en bevochtigd, wat prettig is voor de luchtwegen. Maar bij hogere inspanning neemt de ademfrequentie zo toe dat mondademhaling onvermijdelijk wordt. “Dan is je mond gewoon de grootste luchtpijp die je hebt,” aldus Gerrit.
Handige bronnen en links:
- Stand van zaken wat betreft de al dan niet beperkende rol van het ademhalingssysteem tijdens inspanning: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37443459/
- Review over dysfunctioneel ademen bij hardlopers en wat hier tegen te doen: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35370762/
- Review uit 2023 van Nic Tiller over (pseudo)wetenschap van ademhalingshulpmiddelen en -technieken: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36917254/
- Meta-analyse naar het effect van neuspleisters op prestatiematen tijdens inspanning: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32683573/
- Geen verschil tussen neus- en mondademhaling op RPE, hartfrequentie, zuurstofopname en prestatie tijdens krachtsinspanning tot uitputting: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38336799/
- Hoe om te gaan met de atleet met een neusverstopping volgens IOC Consensus groep: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34156184/
- Aflevering 39 over ademhalingstraining: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-2/is-ademhalingstraining-zinvol-om-je-prestatie-op-te-peppen/
- Aflevering 114 over neusademhaling: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-6/114-neusademhaling-tijdens-het-sporten-zinvol-of-onzin/
- Aflevering 104 over hooikoorts: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-5/104-last-van-hooikoorts-tijdens-het-sporten-wat-kun-je-doen/
