205. Continu lactaat meten tijdens je inspanning: zinvol of onzin?

Dit is de 205e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit, Jurgen het over:

Continu lactaat meten via zweet-sensoren

Lactaat prikken is voor top-atleten nog altijd de standaard om erachter te komen hoe zwaar de inspanning is. Maar het is wel gedoe want je moet stoppen, prikken en wachten op de uitslag. Een continue meting biedt dan een uitkomst.

In deze aflevering bespreken we een nieuwe innovatie in sporttechnologie: lactaatsensoren die via zweet werken. Deze technologie belooft een revolutie teweeg te brengen in de manier waarop atleten hun inspanningsniveaus en trainingsintensiteit monitoren.

Maar hoe werkt het, zijn de metingen betrouwbaar en wat zijn de voor- en nadelen?

Wat is lactaat en waarom is het belangrijk voor sporters?

Lactaat, door onwetenden vaak beschouwd als de “boosdoener” achter verzuring, is door de wetenschap al lang erkend als een belangrijke energiebron. Het wordt continu gemaakt tijdens inspanning en kan door verschillende delen van het lichaam, zoals de hersenen en het hart, als brandstof worden gebruikt.

Het meten van lactaat helpt sporters en coaches om trainingszones te bepalen en efficiënt te trainen zonder overbelasting.

Traditionele lactaatmetingen: Prikken als gouden standaard

Voor topatleten is lactaat prikken al jarenlang dé standaard. Met een klein bloedmonster kunnen ze hun lactaatwaarden en anaerobe drempel bepalen. Deze metingen worden vooral gebruikt bij drempeltrainingen, waarbij atleten net onder hun maximale inspanning trainen.

Het nadeel? Het proces is tijdrovend en vereist dat de atleet stopt, prikt, en wacht op een uitslag.

Zweet-sensoren: Een revolutie in real-time metingen?

De nieuwste ontwikkeling op dit gebied is de lactaatsensor die zweet analyseert. Deze sensor meet continu de concentratie lactaat in zweet, wat het proces minder invasief en praktischer maakt.

Guido Vroemen, topcoach en inspanningsfysioloog, testte een prototype en benadrukt de mogelijkheden: geen bloedprikken meer en real-time inzicht tijdens het sporten.

Hoe betrouwbaar zijn lactaatmetingen in zweet?

Hoewel de technologie veelbelovend klinkt, blijkt de praktijk complexer. Studies tonen aan dat er een redelijke correlatie is tussen lactaat in zweet en bloedwaarden, maar de meetnauwkeurigheid hangt af van factoren zoals zweetproductie en de locatie van de meting. Zo zijn metingen op het dijbeen bijvoorbeeld betrouwbaarder dan die op de rug. De technologie is dus nog niet perfect.

Voor wie is deze technologie geschikt?

Op dit moment zijn lactaatsensoren vooral interessant voor professionele atleten die hun trainingen willen optimaliseren. Voor amateur-sporters zijn de kosten en technische beperkingen (zoals de benodigde hoeveelheid zweet) nog een drempel. Toch biedt de technologie in de toekomst wellicht betaalbare oplossingen voor een breder publiek.

Lactaatsensoren als toekomstmuziek

Hoewel lactaatsensoren in zweet veelbelovend zijn, blijven er praktische en wetenschappelijke uitdagingen. Voor nu blijven traditionele lactaatmetingen de gouden standaard.

Maar met verdere ontwikkelingen kunnen zweet-sensoren een gamechanger worden voor zowel de medische wereld als de sport.

Vragen die in deze aflevering worden beantwoord zijn:

1. Wat is lactaat en waarom is het belangrijk?
Lactaat is een bijproduct van glucose-afbraak tijdens inspanning. Het dient als energiebron en wordt continu geproduceerd. Het meten van lactaat is nuttig om inspanningsintensiteit en trainingszones te bepalen.

2. Waarom gebruiken topatleten lactaatmetingen?
Lactaatmetingen helpen atleten en trainers om nauwkeurige trainingszones vast te stellen. Zo kunnen ze efficiënt trainen zonder overbelasting, bijvoorbeeld bij drempeltrainingen.

3. Hoe werkt een lactaatsensor in zweet?
Een lactaatsensor meet de hoeveelheid lactaat in zweet via een elektrochemisch proces. Dit biedt de mogelijkheid om continu metingen te doen, maar de correlatie met bloedwaarden is niet altijd volledig nauwkeurig.

4. Wat zijn de voordelen van een zweet-sensor ten opzichte van bloedmetingen?
Zweet-sensoren zijn minder invasief, vereisen geen prikken, en kunnen mogelijk continu data leveren zonder onderbreking van trainingen.

5. Welke praktische uitdagingen spelen bij het gebruik van lactaatsensoren?
Voor een nauwkeurige meting is voldoende zweet nodig, wat afhankelijk is van inspanningsniveau en zweetproductie. De plaatsing van de sensor speelt ook een belangrijke rol.

6. Zijn lactaatsensoren geschikt voor amateur-sporters?
Hoewel de technologie veelbelovend is, zijn lactaatsensoren op dit moment vooral nuttig voor professionele atleten vanwege de kosten en de beperkte nauwkeurigheid.

Handige bronnen en links:

• Aflevering 174 over de Noorse methode met Sibren Lochs: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-9/174-trainen-voor-de-marathon-als-een-keniaan-met-sibren-lochs/
• Aflevering 128 over de ‘wonderstof’ lactaat: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-7/128-lang-leve-lactaat-de-wonderstof-om-slimmer-te-presteren/
• Aflevering 93 over het bepalen van je zones en drempels met een inspanningstest: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-5/93-inspanningstesten-voor-wie-is-het-nuttig-en-wanneer/
• Aflevering 73 over de zin/onzin van het continu glucose meten tijdens inspanning met een CGM sensor: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-4/glucose-meten-tijdens-het-sporten-cgm-zinvol-of-onzin/
• Noorse studie naar de ‘Noorse’ methode: https://www.frontiersin.org/journals/physiology/articles/10.3389/fphys.2024.1428536/full
• Review uit 2021 naar de mogelijkheden om lactaat in het zweet te meten: https://pubs.acs.org/doi/10.1021/acssensors.1c01403
• Studie waarin lactaatmeting via zweetsensor werden vergeleken met die in het bloed tijdens een oplopende inspanningstest: https://pubs.acs.org/doi/10.1021/acssensors.3c00708
• Review van de OnaSport Continuous Lactate Monitor door Guido:  https://tri-excellence.com/pages/coaches/guido-vroemen

Video over continu lactaat meten tijdens je inspanning: zinvol of onzin?

https://www.youtube.com/watch?