Dit is de 161e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over:
Slimmer presteren door middel van cognitieve training: zinvol of onzin?
INLEIDING:
Een strakke deadline, lange file of lastige klus die je uiterste concentratie vergt. Wanneer je mentaal vermoeid bent, wordt ook het sporten zwaarder. Is het mogelijk om door training niet alleen je spieren maar ook je hersenen sterker te maken? En kunnen specifieke cognitieve spelletjes ervoor zorgen dat je een betere sporter wordt?
Mentale arbeid net zo vermoeiend als fysiek?
Tegenwoordig komt er al gauw een medisch-ethische commissie om de hoek kijken wanneer een onderzoeker proefjes op zijn studenten of collega’s wil uitvoeren, maar in de 19e eeuw was het vrij normaal dat dit gebeurde. De Italiaanse fysioloog Angelo Mosso was er zo een.
Mosso was geïnteresseerd in de reactie van het lichaam op mentale activiteit omdat hij het gevoel had dat dit ook energie uit een persoon slurpte en vermoeidheid gaf, net zoals het lopen van een marathon.
Wetenschappelijke manier om het effect van mentale vermoeidheid te meten
De Italiaan vroeg daarom in 1891 aan een aantal collega-hoogleraren om vóór en na het afnemen van een drie en een half uur durend examen plaats te nemen achter een zogeheten ergograaf. Dit was een apparaat dat de Italiaan zelf ontworpen had met als doel om het uithoudingsvermogen van spieren te meten.
Door hun middelvinger via een touw en een katrol te verbinden aan een gewicht van twee kilo dat omlaag hing, en de proefpersoon te vragen om elke twee seconden het gewicht naar zich toe te trekken, kon Mosso netjes kwantificeren wat een mentaal uitputtende taak -zoals het afnemen van een examen- op het uithoudingsvermogen had.
Wie moe is in het hoofd, kan minder goed sporten!
En dat had het! Want terwijl het de hoogleraren voorafgaand aan de toets nog prima lukte om een tijd lang het gewicht te verplaatsen, zag Mosso dat ze veel sneller door vermoeidheid moesten opgeven nadat ze hun studenten ondervraagd hadden. Een duidelijk teken dat intellectuele arbeid het uithoudingsvermogen verzwakt!
Inmiddels hebben tal van studies deze bevinding van Mosso bevestigd, en is het duidelijk dat mentale vermoeidheid ook negatief doorwerkt op de sportprestatie.
Wat is het effect van cognitieve training?
Het roept de vraag op of het mogelijk is om hierop te trainen. Zoals je door gerichte fysieke training je spieren sterker maakt en ze wapent tegen vermoeidheid tijdens inspanning, lukt zoiets ook door je hersenen te trainen?
En hoe doe je dit dan, welke cognitieve taken of spelletjes zijn hiervoor geschikt?
In aflevering 161 van de Slimmer Presteren Podcast gaan we op zoek naar het antwoord.
Handige bronnen en links:
- Artikel van Jurgen over breinuithoudingstraining op Topsport Topics: https://www.topsporttopics.nl/sportwetenschap/samenvatting/gecombineerde-cognitieve-en-fysieke-training-verbetert-prestaties-van-profvoetballers/
- Studie bij profvoetballers waarbij positief effect van 4 weken cognitieve training werd aangetoond: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36370703/
- Ook positief effect van breinuithoudingstraining op fietsprestatie in goed getrainde wielrenners: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37301613/
- Recente studie bij recreatieve hardlopers waarin geen meerwaarde van additionele cognitieve training op hardloopprestatie en VO2-max werd gevonden: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/sms.14457
- Aflevering 4 over de (on)zin van hersenstimulatie voor een betere sportprestatie: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-1/een-betere-sportprestatie-na-hersenstimulatie/
- Tips van Alex Hutchinson (Endure) om mentale vermoeidheid tegen te gaan of de motivatie te vergroten: https://jurgenvanteeffelen.nl/rekbare-grenzen-aan-de-menselijke-prestatie/
- Website van de Soma app: https://soma-npt.ch/
