Dit is de 82e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het met sportpsychologie onderzoeker Lieke Schiphof-Godart over ‘Passie om gezond te blijven sporten’.
Sporten is gezond, het daagt je uit tot verbeteren, en wie weet win je zelfs een prijs of loop je een nieuw pr. Maar je moet er wel voor investeren: in materiaal, training, voeding en allerlei andere zaken die je vooruit kunnen helpen. Waar komt de passie om te sporten eigenlijk vandaan? Kun je het leren? Maar kun je er ook in doorslaan? We vragen het in de 82e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast aan Lieke Schiphof-Godart.
Hoe ga jij om met disruptie?
Nu de avondlockdown de komende weken doorzet, wordt ook je beoogde trainingsschema op de proef gesteld. Ga je gewoon stug door met de trainingen, ook zonder de aanwezigheid van je clubgenootjes?
Of voelt het juist wel fijn om eens een keer niet te hoeven sporten, gewoon lekker met de benen omhoog en een zak chips erbij televisie kijken? Maar snij je jezelf daarmee niet in de vingers omdat een training (of twee) overslaan je nauwkeurig in elkaar gezette schema in de war schopt? En wat te denken van je volgers op Strava, verwachten die niet dat je deze week toch zeker drie trainingen upload?
Motivatie die bijdraagt aan buitengewone sportprestaties
Motivatie om te bewegen en te trainen is een essentiële basisvoorwaarde voor elke sporter. Maar waar hij of zij die motivatie vandaan haalt kan nog wel eens verschillen tussen sporters en ook binnen een sporter zelf. Train je voor een zwemwedstrijd of heb je behoefte aan een frisse duik omdat je de hele dag binnen hebt gezeten? Ben jij een trouwe volger van een trainingsschema of ga jij alleen sporten als het je uitkomt? Sport je met anderen om jezelf met hen te vergelijken of vooral voor de gezelligheid?
Psychologie onderzoeker Lieke Schiphof deed onderzoek naar passie, perfectionisme en sportverslaving. Als Special Guest neemt ze in deze aflevering van de Slimmer Presteren Podcast een kijkje in het innerlijk van Gerrit en Jurgen om erachter te komen waar hun motivatie om te sporten precies vandaan komt.
Laat je inspireren en motiveren door de Slimmer Presteren Podcast virtuele sportclub op Strava (exclusief voor Vrienden van de Show): https://www.strava.com/clubs/slimmerpodcast.
De Passie voor Sport en Perfectionisme vragenlijsten van Lieke Schiphof-Godart (et al)
Tijdens deze aflevering bespreken Gerrit en Jurgen met Lieke hun scores op de “Passie voor Sport” en “Perfectionisme” vragenlijsten die ze van te voren hebben ingevuld. Lieke heeft deze vragenlijsten met andere onderzoekers ontwikkeld, en naar het Nederlands vertaald.
Het liefst wil je natuurlijk een link waar je een aantal vragen beantwoordt, en dan jouw score kant-en-klaar op een presenteerblaadje krijgt. Helaas is die ’tool’ er nog niet (iemand die handig is met dit soort dingen, laat het ons weten!). Het vraagt dus even iets meer handwerk.
Hieronder zie je 2 PDF’s die Lieke heeft gepubliceerd op het onderzoeksplatform Researchgate. Je ziet daar de vragen, die je kan scoren op een schaal van 1 (helemaal oneens) tot 7 (helemaal eens).
Allereerst de vragen met betrekking tot jouw Passie voor Sport:
Tot zover het makkelijke deel. Om jouw score te berekenen, moet je de vragen groeperen en het gemiddelde van de bij elkaar horende vragen uitrekenen. Er zijn 3 sublijstjes voor passie (obsessief, harmonieus en mate van passie) en twee voor perfectionisme: self-oriented of socially prescribed.
Lieke schrijft ons nog: “Wat betreft die twee dimensies van perfectionisme, wordt self-oriented perfectionisme vaak gezien als positiever, omdat het gaat om je eigen standaard, en socially prescribed perfectionism als minder wenselijk omdat mensen dan een sterke druk ervaren van de anderen.”
Veel plezier, en laat in de reacties vooral even weten of je nog leuke inzichten uit de test haalt (en dus of je iemand kent die hier even een tooltje van kan maken!).
Video overpassie om gezond te blijven sporten met sportpsychologie onderzoeker Lieke Schiphof-Godart
Sportwedstrijden zijn afgelast en sportscholen moeten verplicht na 17.00 uur de deuren sluiten. Hierdoor is trainen er voor veel mensen niet meer bij. De grote hamvraag daarbij; hoe blijf je ondanks de maatregelen fit en bovenal gemotiveerd om aan je conditie te werken? Het antwoord daarop is volgens duursporter Gerrit Heijkoop simpel: “Met de virtuele sportclub van de Slimmer Presteren Podcast natuurlijk!”
Gerrit Heijkoop en Jurgen van Teeffelen zetten vanuit hun Slimmer Presteren Podcast een exclusieve, virtuele sportclub op via Strava. Samen sporten is hierbij het doel, waarbij alle behaalde prestaties worden toegejuicht: “Sommige sporters delen bepaalde trainingen niet op Strava, omdat ze voor hun gevoel te langzaam gaan. Terwijl rustig hardlopen, wielrennen of zwemmen niet alleen vaak lastig is, maar ook nog eens heel slim. Binnen onze virtuele sportclub applaudisseren we dan ook voor iedereen die een sportieve prestatie levert. Zeker in deze tijden!”, aldus Van Teeffelen.
De Slimmer Presteren Podcast is met regelmaat de best beluisterde hardlooppodcast van Nederland. Heijkoop voegt toe: “We willen al onze luisteraars, die allemaal de passie voor duursporten zoals hardlopen delen, in contact brengen. Niet alleen met elkaar, maar ook met ons! En omdat we al onze podcastgasten uitnodigen voor deze virtuele sportclub, kun je ook trainingen bekijken van (voormalige) topsporters en beroemde wetenschappers. Zoals Thijs Zonneveld, Miranda Boonstra, Wouter Hoogkamer en Teun van Erp. En de trainingen van Jurgen en mij staan er natuurlijk ook tussen.”
Samen naar de mooiste sportevenementen
Binnen de besloten groep op Strava worden niet alleen persoonlijke trainingen gedeeld. In de toekomst wordt ook daadwerkelijk met zoveel mogelijk leden samen gesport. “Dit zal in het begin via digitale opdrachten zijn, zodat we allemaal dezelfde training volgen. Maar we willen ook fysiek samenkomen en met de Slimmer Presteren-club deelnemen aan de mooiste sportevenementen! Denk bijvoorbeeld aan de (kwart) marathon van Rotterdam, de crosstriathlon van Renkum of ons eigen event ter gelegenheid van onze 100ste aflevering in mei 2022.”
De virtuele sportclub van de Slimmer Presteren Podcast is exclusief voor vrienden van de show; abonnees die voor de prijs van één kopje koffie per maand doneren aan de podcast. Wil je ook vriend van de show worden en je aansluiten bij de besloten Slimmer Presteren-groep? Dan kan dat via https://vriendvandeshow.nl/slimmerpodcast.
Over de Slimmer Presteren Podcast
De Slimmer Presteren Podcast is een initiatief van Gerrit Heijkoop en Jurgen van Teeffelen. Zij bespreken wekelijks een onderwerp op het gebied van sport, onderzoek en innovatie. Zo komen onder andere sportgadgets, sportvoeding en feiten en fabels van de sportpsychologie voorbij. En wordt er met de serie Doping Specials onderzoek gedaan naar wat er gebeurt als je slimmer presteren nét iets te ver doorvoert. De Slimmer Presteren Podcast is te beluisteren via jouw favoriete podcast-app.
Dit is de 81e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over ‘Ochtendmens of avondmens: maakt het uit voor je sportprestatie?’.
Ben je gewend om ’s avonds te trainen, staat je wedstrijd in de vroege ochtend gepland. Dikke pech, daar gaat je pr. Wat maakt het tijdstip van de dag eigenlijk uit voor je longen, hart en spieren? En kan zo’n bril met blauw licht waarmee je veel topsporters ziet, jou nog helpen? In aflevering 81 van de Slimmer Presteren Podcast gaan we op zoek naar het optimale moment van de dag om te presteren.
Presteert een ochtendmens beter dan een avondmens?
Mag het ’s avonds niet meer? Dan gaan we toch ’s ochtends vroeg! Sommige Nederlandse sporters weten uiterst creatief om te gaan met de huidige avondklok, die het verbiedt om na vijven in de middag nog te trainen. Ze zetten hun wekker om zo vanaf 6 uur in de ochtend hun baantjes in het zwembad te trekken of in de sportschool hun rondje krachttraining te doen.
Veel keus hebben ze niet, maar het zal voor de echte avondmensen zeker wennen zijn om zo vroeg aan de bak te moeten. Zelfs de profvoetballers van Ajax leken na de introductie van de ‘ochtendwedstrijd’ op de zondag een paar jaar geleden, lange tijd grote moeite te hebben om hun normale niveau te halen. Je zult als Amsterdammer maar om half één op het voetbalveld moeten staan in Zuid-Limburg; eten, reizen, wedstrijd bespreken, warming-up – nee, rustig uitslapen is er dan niet bij.
Aan de andere kant: een Champions League wedstrijd die pas om 21 uur in de avond begint, is weer geen pretje voor een ochtendmens. Wat moet je de hele dag doen als je al om 7 uur ’s ochtends naast je bed stond?
Kun je een ochtendmens worden door slim te trainen?
In tegenstelling tot voetbalwedstrijden die op verschillende tijden van de dag plaats vinden, is het startschot van een marathon of triatlon vaak in de ochtend. Maakt het tijdstip ook écht iets uit voor de sportprestatie?
Zijn avondmensen echt in het nadeel bij een vroege start of kunnen zij zich hier prima op voorbereiden door hun ritme te verschuiven?
In deze Slimmer Presteren Podcast bespreken Gerrit en Jurgen de wetenschappelijke studies die dit hebben uitgezocht, en vertelt topcoach Guido Vroemen hoe hij zijn atleten scherp krijgt voor een vroege start of een late wedstrijd.
Dit is de 80e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het met wetenschapsjournaliste en schrijfster Mariska van Sprundel over ‘Trainen voor de marathon zonder geblesseerd te raken’.
Heb je alle wetenschappelijke kennis over hardlopen verzameld en in boekvorm opgeschreven, raak je zelf steeds geblesseerd. Het overkwam wetenschapsjournaliste Mariska van Sprundel. Ze schakelde een aantal experts in om haar missie -het lopen van een marathon- ten uitvoer te brengen. Mooie bijvangst hierbij: een tweede boek.
Mariska van Sprundel is in aflevering 80 van de Slimmer Presteren Podcast onze special guest.
Blessures liggen op de loer voor veel hardlopers, zeker als ze voor de marathon trainen.
Hardlopen is heerlijk en gezond voor lijf en leden (mocht je hierover twijfelen, luister dan ook nog even naar onze vorige aflevering). Alleen die %$#&^* blessures waar een hardloper bijna niet onderuit lijkt te komen.
De gerapporteerde prevalentie in studies is aanzienlijk en varieert tussen de 15 en 85 procent, afhankelijk van de getraindheid van de onderzoeksgroep en de vraagstelling (wanneer is iets nou precies een blessure?).
Feit is dat de belasting voor pezen en spieren tijdens het hardlopen een stuk hoger ligt dan bijvoorbeeld bij het fietsen of zwemmen. Volgens de cijfers van Veiligheid.nl werd in 2017 bijna één op de zes sportblessures in ons land dan ook opgelopen tijdens het hardlopen.
Het levert de sport een dubieuze tweede plek, na voetbal, op de ranglijst van blessuregevoelige sporten op.
Wat kun je doen om blessures bij het hardlopen te voorkomen?
Wat er tegen te doen? Fancy schoenen met een dempende zool, speciale corrigerende zooltjes, een kortere paslengte, op je voorvoet landen, extra gelatine of vitamine D slikken, dure compressiekousen aantrekken: er zijn allerhande tips op het internet te vinden die claimen dat ze het blessurerisico tijdens het hardlopen verlagen. Maar eenduidig wetenschappelijk bewijs dat ze dit ook daadwerkelijk doen, nee dat is er niet.
Mariska van Sprundel schreef een boek over haar eerste marathon zonder blessures
Dan ben je mooi in de aap gelogeerd wanneer je dolgraag een marathon wil lopen maar zeer blessuregevoelig blijkt te zijn en bovendien beroepshalve alle commerciële niet-bewezen middeltjes met een kritische blik bekijkt.
Wetenschapsjournaliste Mariska van Sprundel was er zo een. Maar in plaats van de handdoek in de ring te gooien en te gaan fietsen, zette ze alles op alles om toch die mythische marathon te voltooien.
Of en hoe dat gelukt is? In aflevering 80 gaan we bellen met Mariska van Sprundel.
Dit is de 79e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over ‘Nog meer marathonpraat: over de pacer en het gevaar van een marathon lopen’.
De knotsgekke avonturen van Gerrit Heijkoop in Rotterdam deden veel stof opwaaien. Niet alleen bij onze luisteraars maar ook bij de NOS. Vandaar dat we het graag nog een keer over de marathon willen hebben. Met twee urgente kwesties: wat doet de pacer nu precies én is de marathon echt zo’n aanslag op je lijf?
Waar houdt een Pacer allemaal rekening mee bij een marathon?
Jezelf te snel rijk rekenen: het overkwam menig deelnemer aan de marathon in Antwerpen het afgelopen jaar. Het bord van de laatste kilometer was in de Belgische havenstad namelijk niet op één kilometer van de finish geplaatst, maar stond maar liefst 400 meter verderop. Het gevolg: atleten zetten te vroeg hun eindsprint in of dachten verheugd een pr te lopen om vervolgens tijdens het laatste stuk van een koude kermis thuis te komen. Welke onverlaat had dat bord zó verkeerd neergezet?
Het geeft maar aan dat een deelnemer aan een marathon niet blindelings kan afgaan op de kilometerbordjes langs het parcours. Op het horloge dan maar? Nee, ook die zijn niet allemaal perfect geijkt of kunnen aardig de weg kwijtraken wanneer het GPS signaal kuren krijgt. Bovendien is het parcours nooit helemaal vlak als een biljartlaken en zitten er afremmende bochten in. En vergeet niet dat bij het passeren van een drankpost de loopsnelheid automatisch wat omlaag gaat omdat drinken en hardlopen nou eenmaal moeilijk samen gaan.
Het zijn allemaal redenen waarom een superstrak snelheidsschema lopen tijdens een marathon een onbegonnen zaak is. Theoretisch leuk bedacht door academici, maar in de praktijk niet haalbaar. Het maakt de taak van de begeleidende pacer bij een marathon erg uitdagend. Het is dan ook niet voor iedereen weggelegd.
Ruime ervaring in het lopen van de ruim 42 kilometer is een eerste vereiste, vervolgens is minutieuze parcourskennis van groot belang, net zoals begrip van de fysieke en mentale capaciteiten van de gemiddelde recreatieve atleet. Pacen blijkt geen werk dat simpelweg aan robots kan worden overgelaten.
In aflevering 79 komen Gerrit en Jurgen nog een keer terug op die dekselse marathon. We bespreken de monsterklus waarmee pacers te maken hebben en met sportarts Guido gaan we de discussie aan of het lopen van een marathon nou echt zo ongezond is als sommige nieuwsmedia ons doen geloven.
Onze correspondentie met de NOS over of een marathon lopen gezond is of niet
Voor de volledigheid drukken we hier onze uitwisseling met de redactie van de NOS af. Dit na aanleiding van de ‘explainer video’ die de NOS op 3 november publiceerde over hoe ongezond een marathon lopen we niet is (zie de eerste link in de lijst met linkjes hieronder).
Het Whatsapp-bericht van Jurgen aan redacteur Daan met de bezwaren over de video:
Ik vraag me echt of wat jullie doel hier is. Mensen afraden om een marathon te lopen? Ik verwacht een gebalanceerd verhaal waar de voordelen tegenover de risico’s worden gezet, maar hier is de boodschap helemaal uit balans.
Een marathon lopen is vol risico’s dus begin er maar niet aan, dat hoor ik. 90% van het filmpje wordt uitleg gegeven over de gevaren, heel kort worden de voordelen nog even afgeraffeld op het eind. En om te concluderen dat het beter is om de bank te gaan ploffen kan echt niet als je mensen meer wil laten bewegen.
Dit is gewoon de verkeerde boodschap die jullie brengen. Een marathon gezond uit lopen, mits goed voorbereid, is prima mogelijk. Kijk eens naar al die massa’s mensen die jaarlijks een marathon lopen. Hoeveel zijn er daar echt van gestorven of ondervinden daar een paar maanden later nog last van?
Ook is de toon verkeerd. Het klinkt bijna ironisch soms, alsof ik naar LuckyTV zit te kijken, maar zo zullen jullie het niet bedoeld hebben. “Het kan ook na 500 meter onmogelijk lijken maar dan moet je nog ruim 41 kilometer” – waar slaat dit op?
De conclusie waarmee begonnen wordt: “een marathon lopen is niet erg gezond”. Dit klopt dus gewoon niet. Haal alle cijfers er maar bij van wie er langer gezond leeft, marathonlopers of bankzitters, en geheid dat de lopers een gezondheidsvoordeel hebben.
Kijk eens verder naar de cijfers: hoeveel mensen lopen de marathon zonder lichamelijk letsel gewoon uit? Het is de grote meerderheid. Maar nee, jullie zoomen in op de paar gevallen waar het mis gaat.
Het is zo anekdotisch allemaal, de beelden van Gaby Anderson die zwalkend over de finish komt. Hoe vaak gebeurt dit nu echt, hoe vaak raakt iemand echt oververhit tijdens de marathon? Het zijn superkleine risico’s maar jullie zoomen er lekker op in. Net als dat elke hartaanval bij een marathon tot in den treure in het nieuws komt.
Die 5 Nederlanders die in Japan aan OS marathon meededen. Wat hebben die precies geweten? Zijn ze overleden, liggen ze in het ziekenhuis, wat is er gebeurd? Helemaal niks toch, die zijn vrolijk weer aan het rennen.
Een hittegolf bij 26 graden? Het was juist een bewuste keuze om in Sapporo te gaan lopen omdat het in Tokio veel warmer zou zijn. Daarom ook een vroege start en alle lopers konden zich grondig voorbereiden op de hitte met acclimatisatiesessies, ijsvesten en drankjes.
Volgens sommige wetenschappers is een marathon bij hoge temperaturen te zwaar en onverantwoord. Wie zegt dit precies? Ja, er is discussie, zo hoort dat in de wetenschap. Daarom is ook besloten om het te verplaatsen van Tokio naar Sapporo.
Hoge luchtvochtigheid maakt lopen marathon levensgevaarlijk? Meen je dit echt? Hoeveel doden zijn er al gevallen vanwege een te hoge luchtvochtigheid bij een marathon? Het lichaam weet meestal uitstekend aan te geven wanneer de grenzen in zicht komen. Zo ook als het teveel opwarmt: het brein pikt dat op en gaat op de rem trappen: het tempo gaat omlaag. Zo simpel is het. Alleen bij het gebruik van bv. amfetamines werkt deze terugkoppeling niet goed meer en kunnen de grenzen overschreden raken.
Een marathon lopen is dodelijk. Hoe heftig ook: er is in de geschiedenis van de Rotterdam marathon 1 iemand overleden? Hoeveel mensen die niet aan de marathon meedoen overlijden er in Rotterdam eigenlijk dagelijks? Ik vermoed dat het er wel meer dan 1 zullen zijn. Vooral als het buiten warm en vochtig is.
1 op 5 lopers raakt geblesseerd tijdens marathon? Weet net op welk onderzoek dat precies gebaseerd is, maar ben benieuwd wat hier precies onder ‘blessures’ verstaan wordt. Heftige spierpijn of shint splints, dat maakt nogal uit. Hardlopen is een blessuregevoelige sport, dat klopt, maar blessures gaan vaak ook weer over.
Autonome zenuwstelsel en andere systemen raken in de war of slaan op hol? Hoe dan? Dit is toch een tijdelijke disbalans waar het lichaam prima mee om kan gaan en van kan herstellen? Ziek na een marathon? Inderdaad is er een verhoogde gevoeligheid voor griep of verkoudheid gerapporteerd in de week na een marathon, maar om dat onder de noemer ziek te scharen? Wat zijn de cijfers van het aantal mensen dat door ziekte na een marathon bijvoorbeeld niet naar het werk kan?
Die mentale component wordt nu afgedaan als iets negatiefs, een risico, maar dat is juist iets wat de marathon zo interessant en uitdagend maakt. Mentaal uitgedaagd worden is juist heel gezond.
Toppers kunnen veel meer dan hun eigen lichaam aankan…diepgaan. Wellicht, zo duidelijk is dat nog niet aangetoond in wetenschappelijke studies maar om te stellen dat dit gevaar oplevert? Want bij te diepgaan zegt het lichaam de volgende keer “hier trap ik niet in”? Ik weet niet welk fenomeen hier bedoelt wordt maar zoals eerder uitgelegd trapt elke lichaam (mits niet gedrogeerd) al direct op de rem wanneer de grenzen (lichaamstemperatuur te hoog, te weinig zuurstof naar de spieren, hartslag richting de max) overschreden dreigen te worden. ‘Een risico voor de langere termijn en de rest van de carrière’: om hoeveel atleten gaat het hier en wat zijn precies de lichamelijke beperkingen die zij hebben opgelopen? Vergelijk dat eens met het normale percentage mensen dat arbeidsongeschikt raakt tijdens zijn loopbaan…
Veel topatleten vervangen deel van de training door fietsen en roeien want trainers en wetenschappers denken daar heel anders over. Omdat toevallig Michel Butter het doet, wil nog niet zeggen dat veel topatleten dit doen. Deze gedachte staat echt nog in de kinderschoenen, ook bij trainers en wetenschappers. Typisch voorbeeld van geen algemene cijfers maar een anekdotisch verhaal.
Tot slot: wat te denken van die toenemende groep mensen die aan triatlon doen of ultramarathons lopen? Als een marathon in jullie ogen al zo gevaarlijk is, hoe zien jullie de gezondheidsgevaren voor die mensen dan?
Reactie van redacteur Daan van de NOS:
Hoi Jurgen, bedankt voor je feedback.
Het is ons doel zeker niet om mensen af te raden om een marathon te lopen. We hebben überhaupt niet het doel om iemand te adviseren, maar vooral te informeren.
In dit geval informeren dat een marathon lopen vol risico’s is en dat hoe beter je voobereiding is, hoe minder risico je loopt. We hebben ook niet gezegd dat op de bank ploffen een beter idee is. Ons liken en op ons abonneren is ‘ook’ een goed idee. Dus het is nogal raar om dat een conclusie te noemen.
Onze video is tot stand gekomen met behulp van tal van ervaringsdeskundigen. Van marathonlopers tot sportartsen. Dus ik ben er zeker van dat we een gedegen research hebben gedaan.
”Het kan ook na 500 meter onmogelijk lijken maar dan moet je nog ruim 41 kilometer” Dit slaat op het feit dat veel marathonlopers met een plan beginnen. Vaak een pace-strategie. Als je, pak en beet, 5 minuten per kilometer wil lopen en je na 500 meter al 3 minuten hebt gelopen kan dat mentaal al iets met je doen.
Het natuurlijk gechargeerd, net als een groot deel van de video. Maar dat wil niet zeggen dat een het feitelijk allemaal niet klopt.
De stelling; een marathon lopen is niet gezond, is de stelling waarmee we ons onderzoek begonnen. Dat is namelijk hoe ik erover dacht.
De meeste mensen die wij spraken hebben mij gelijk gegeven, maar zeggen er allemaal bij dat elke avond jezelf vol gooien met alcohol is ook niet erg gezond. En dan is er ook nog de categorie topsport. Een giro-etappe in de sneeuw is ook niet gezond, maar die mannen en vrouwen bereiden zich goed voor en zijn topfit.
Die bewuste keuze om in Sapporo te lopen was inderdaad omdat het in tokio warmer zou zijn. De grap, daarom melden we het, is dat er in het weekend van de marathon in Sapporo in hittegolf was. 26 graden met een luchtvochtigheid van 80% is nu eenmaal geen pretje. https://www.nrc.nl/nieuws/2021/08/01/hittegolf-in-sapporo-stad-van-de-marathons-a4053224
Hardlopen is een blessuregevoelige sport, daar is iedereen het over eens. Maar blessures gaan inderdaad vaak ook weer over hoe klein of groot ze ook zijn. Het autonome zenuwstelsel slaat op hol, maar zoals je zelf al zegt is dat door het lichaam prima op te herstellen. Griep en verkouden noem ik toch wel ziek. We hebben ook niet verteld dat je na een marathon opeens corona, kanker of aids krijgt. Wat betreft die ultramarathons, of ironmans of wat dan ook. Ook hier blijft de conclusie, dat je het maar beter met goede voorbereiding kan doen.
Dit is de 78e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over ‘Waarom helpt sporten amper om af te vallen?’.
Het is de belofte van meer bewegen: calorieën verbranden en zo je overtollige kilo’s kwijtraken. Maar uit tal van onderzoeken blijkt dat je aan het einde van een sportieve dag een stuk minder energie hebt verbruikt dan je had bedacht. Waar blijven die calorieën dan?
In aflevering 78 van de Slimmer Presteren Podcast bespreken we het mysterie van de energiecompensatie.
Meer bewegen en sport leidt tot afvallen is de basisgedachte
Werp een blik op het postuur van de klassementsrenners in het profwielrennen, en het is duidelijk dat ze geen grammetje teveel aan hun lijf hebben. Geen wonder, zal je eerste gedachte zijn, ze verbranden ook lekker veel calorieën met hun urenlange gebeul op de fiets.
Voor de Weight Watchers is het inderdaad een uitgemaakte zaak dat fietsen een uitstekende manier is om af te vallen. De sleutel hiervoor zit hem in de extra calorieën die je lichaam verbrandt: volgens de WW site gaat het bij een lichaamsgewicht van 70 kilo al gauw om 280 kilocalorieën als je één uur rustig fietst. Aan het einde van de dag is je lichaam dan mooi 280 kilocalorieën extra kwijtgeraakt.
Wil je méér energie verliezen? Gooi dan het tempo omhoog zodat de verbranding harder wordt opgestookt en de calorieën er sneller afvliegen.
Wetenschappelijke studies zien juist geen relatie tussen sporten en afvallen
Helaas is het niet zo simpel, zo blijkt uit talloze studies waarbij een groep te zware proefpersonen een langdurig beweegprogramma volgde en na afloop naar de afname in het lichaamsgewicht werd gekeken.
Het effect van de extra calorieverbranding viel nogal tegen. Deze wetenschappelijke inzichten ondergraven het ingesleten idee van ‘bewegen is energie verbruiken is calorieën kwijtraken’, dat zo logisch lijkt dat zelfs een serieuze club als de Wereldgezondheidsorganisatie regelmatige fysieke activiteit als oplossing tegen zwaarlijvigheid aanbeveelt.
Ons lichaam doet aan ‘energiecompensatie’
Waarom dit toch net even te simpel gedacht is, zit hem in de energiecompensatie die in je lichaam plaatsvindt. Hoe dit werkt en waar die verbruikte calorieën dan blijven, bespreken Gerrit en Jurgen in deze aflevering van de Slimmer Presteren Podcast.
En tijdens het ‘Zoomen met Vroemen’ legt onze sportarts Guido Vroemen uit waarom je als sporter vooral niet in de valkuil van te weinig eten moet trappen als je wat gewicht wil verliezen.
Dit is de 77e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over ‘‘Special Guest’ Teun van Erp: wetenschapper in het wielerpeloton’.
Meten is weten: wetenschappelijke kennis is de laatste jaren niet meer weg te denken uit het moderne professionele wielrennen. Teun van Erp stond als een van de eersten aan de wieg van deze revolutie en recent nog maakte hij een droomtransfer naar het team van Ineos Grenadiers. Hoe zorgt hij ervoor dat wielrenners slimmer kunnen presteren?
Teun van Erp is ervaren wetenschapper in het professionele wielrennen
Menig beginnend bewegingswetenschapper zal jaloers op Teun van Erp zijn. Want waar zij met muizen op een looprad moeten aanklooien of ongetrainde studenten dienen aan te sporen om voluit op een fietsergometer te trappen, kon Van Erp in zijn eerste onderzoeksbaan beschikken over proefkonijnen die buitengewoon getalenteerd, intrinsiek gemotiveerd én superfit waren.
Van Erp raakte na zijn afstuderen in 2012 namelijk verbonden aan de Skil-Shimanoploeg (later: team Argos-Shimano, Giant-Shimano, Giant-Alpecin en Sunweb), die tegenwoordig als team DSM meedoet aan de UCI World Tour van het profwielrennen.
Doping maakt plaats voor de vermogensmeter in het wielerpeloton
Het was de tijd waarin doping plaats maakte voor innovatie en wetenschappelijk kennis in de wielersport. De vermogensmeter werd de gouden standaard om de progressie van een wielrenner te meten en de trainingsopbouw haarfijn op af te stemmen. Het leverde een berg aan onderzoeksdata op waarin Teun van Erp vrijelijk mocht graven, analyses op loslaten en over publiceren.
Teun van Erp had beroemde top-wielrenners als studie objecten
Dat deed hij dan ook: Van Erp schreef wetenschappelijke artikelen over de uitzonderlijke klimkwaliteiten van Tom Dumoulin en sprinteigenschappen van Marcel Kittel.
Hij schreef over de fysieke eisen die aan hedendaagse profwielrenners wordt gesteld. En hoe aan de hand van data de toppers van de knechten te kunnen onderscheiden. En hij schreef over de ongelijke fysieke belasting van een vrouwenkoers ten opzichte van die van de mannen.
Droom transfer naar Team INEOS Grenadiers
Recent werd Van Erp ingelijfd door het team van INEOS, dé grondleggers van op wetenschap en innovatie gebaseerde ‘marginal gains’ in de wielersport.
Genoeg reden voor Gerrit en Jurgen om Teun van Erp als Special Guest uit te nodigen in de 77e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast.
Dit is de 76e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over ‘Beginnersfouten bij de Rotterdam Marathon: Hoe belangrijk is je voorbereiding?’.
Vandaag draaien we de rollen om: Jurgen interviewt ‘Special Guest’ Gerrit over zijn derde deelname aan de Rotterdam Marathon. En dan vooral ook over zijn verre van ideale voorbereiding daarop!
Hoewel massa’s mensen zich tegenwoordig wagen aan een marathon, is het nog steeds een sportprestatie waar een gedegen voorbereiding bij komt kijken. Trainen, eten, herstellen, verbeteren: het moet allemaal maar precies in je dagelijks leven passen.Hoe deed onze eigen Gerrit Heijkoop dit tijdens zijn derde Marathon van Rotterdam?Welke lessen heeft hij geleerd? De heren bespreken het in de 76e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast.
Een marathon voorbereiding vol onzekerheid
Gaat hij nou wel of toch weer niet door? Het bleef lang onzeker of de Rotterdam Marathon dit jaar wél van start kon gaan. Half september was er eindelijk witte rook en sprak burgemeester Ahmed Aboutaleb het verlossende woord dat wat hem betreft het loopfestijn kon doorgaan op de afgesproken datum van 24 oktober.
Terwijl de ene podcasthost zich dan eindelijk kon klaarmaken voor het slotstuk van anderhalf jaar minutieuze marathonvoorbereiding met als doel een tijd van onder de tweeënhalf uur, wist onze eigen Gerrit Heijkoop dat voor hem andere wetten golden. Een paar weken slechts om serieus te trainen met daarbij een druk werkschema waardoor de momenten om de hardschoenen aan te trekken heel schaars waren.
Marathon ervaring en een slimme podcast over hardlopen
Aan de andere kant: het werd Gerrits derde keer in Rotterdam, dus hij mocht zich inmiddels een ervaren marathonrot noemen. Hij kende zowat elke kilometer van het parcours uit zijn hoofd. Daarnaast had hij mooi nieuwe schoenen mét carbonplaten en had hij veel geleerd van zijn eigen podcast.
Wanneer en wat te eten en te drinken onderweg, welke pacingstrategie hij moest volgen, hoe hij optimaal kon herstellen van een training, of hij moest luisteren naar zijn HRV of toch zijn gevoel.
Bietensap, cafeïne, bicarbonaat, ketonen, vitamine D: Gerrit wist van elk supplement inmiddels of het zinvol of onzin was voor een betere loopprestatie. ‘Kom maar op met die marathon, ik ben er klaar voor’, zei Gerrit dan ook toen hij op 24 oktober in de vroege ochtend wakker werd.
Verrassende beginnersfouten op allerlei aspecten van deze Rotterdam Marathon
Er ging uiteindelijk vrij veel mis op de 24ste oktober. Om eerlijk te zijn: het lijken toch aardige beginnersfouten. Wat is er gebeurd onderweg?
Hoe het Gerrit vergaan is, hoor je in de 76e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast.
Hoe kijkt hij terug op zijn voorbereiding? Heeft hij misschien kostbare fouten gemaakt en wat gaat hij de volgende keer echt anders doen?
Alles wat je wil weten over de Rotterdam marathon, en natuurlijk ook de site waar je kunt inschrijven voor de volgende editie: https://www.nnmarathonrotterdam.nl/.
Inmiddels maakten wij een overzichtspagina van alle afleveringen waarin we aandacht besteden aan de nieuwe hardloopschoenen revolutie. Kijk snel op onze pagina met “Alle (on)zin over hardloopschoenen”!
Video over beginnersfouten bij de Rotterdam Marathon: Hoe belangrijk is je voorbereiding?
Dit is de 75e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over ‘Je genprofiel laten testen: zinvol of onzin?’.
Sporttalent zit hem in de genen. Fabrikanten die genetische tests aanbieden doen je daarom graag geloven dat als je bekend bent met je genprofiel, je daar slimmer mee kunt presteren. Werkt dit ook zo? Is het inderdaad zinvol om een genentest te doen? Gerrit en Jurgen bespreken het in de 75e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast.
Het genprofiel van Kae Kramer: een mix van twee gerenommeerde sporters
Kae Robin Kramer, onthou die naam! Over pakweg twintig jaar zal zij het Nederlandse ijshockeyteam naar de Olympische Spelen loodsen. Het kan bijna niet anders: Kae is namelijk de dochter van een topschaatser (Sven Kramer) en dito hockeyster (Naomi van As).
Veel fans van team NL durfden deze voorspelling wel aan toen Kae twee jaar geleden geboren werd. Sporttalent zit namelijk – voor een gedeelte – in de genen, dus met zulke fanatieke sporters als ouders moest het wel snor zitten met dat genprofiel, zo was de gedachte bij veel mensen.
Hop, hockeystick in de wieg en op het moment dat Kai haar eerste pasjes heeft gezet, vort naar de ijsbaan! Zul je net zien dat Kae de schaatsgenen (welke dat ook mogen zijn) van haar moeder heeft gekregen en haar ‘hockey-DNA’ gedomineerd wordt door het genetische materiaal dat haar vader haar gegeven heeft. Dan kun je er mooi naast zitten: alle mooie ijshockeyambities kunnen regelrecht het toilet in. En doorspoelen maar.
Kan een genprofiel van sporters ons iets laten zien?
Natuurlijk moeten we deze gedachtegang met een flinke korrel zout nemen. Het is überhaupt nog onduidelijk welke genen precies verantwoordelijk zijn voor sporttalent, en al helemaal als het om specialistische handelingen als bochtjes rijden op de schaats of het gericht slaan van de bal met een hockeystick, gaat.
Aan de andere kant: een DNA test is tegenwoordig een fluitje van een cent en we hebben al wel een idee welke genen een rol spelen bij de ontwikkeling van spierkracht of het duurvermogen. Misschien kan het de coach net dat extra beetje informatie geven waardoor het trainingsschema perfect op iedere pupil afgestemd kan worden? Het genprofiel als basis om maatwerk aan te bieden, slim toch?
In aflevering 75 van de Slimmer Presteren Podcast bespreken de heren de huidige stand van zaken wat betreft gentesten voor sporttalent. Hoe goed werken de analyses en zijn ze in staat om unieke topsportkwaliteiten op te pikken? En is onze coach Guido Vroemen stiekem al een gendossier van zijn pupillen aan het opbouwen?
Dit is de 74e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over het boek “In de ban van de Barkley” met ultra-runner Michiel Panhuysen.
Hij wordt gezien als veruit dé zwaarste ultramarathon ter wereld: de Barkley Marathons. Geen wonder dat zo weinig deelnemers de finish ervan halen: in 35 jaar slechts 15 atleten. Onze Special Guest van vandaag Michiel Panhuysen waagde zich meerdere keren aan deze slopende wedstrijd en schreef er een fijn boek over. Wat maakt ultralopen, en de Barkley in het bijzonder, zo verslavend?
Voor veel langeafstandslopers is de marathon dé ultieme afstand. Pittig maar zeker te doen met een beetje voorbereiding. Naar verwachting zullen dan ook komende zondag de meesten van de 17 duizend deelnemers aan de Rotterdam marathon (waaronder Gerrit!) de finishlijn op de Coolsingel passeren.
De Barkley marathons
Maar voor deelnemers aan de Barkley marathons (nee, geen typefout) gelden totaal andere wetten. Want nadat de organisator van de race Gary ‘Lazarus Lake’ Cantrell, zoals de traditie het nu eenmaal voorschrijft, ergens in de vroege ochtend (dit keer was het om 02:03 AM) van 18 maart dit jaar een sigaret had aangestoken als sein voor vertrek, lukte het weer eens niemand om op tijd te finishen. Twee deelnemers wisten nog wel een gedeelte van het parcours, de zogeheten ‘Fun Run’, af te leggen, maar dat was het dan voor dit jaar.
Het was ook precies het idee dat Cantrell had toen hij in de jaren tachtig van de vorige eeuw de inmiddels mythische ultrarace startte. Het moest een beproeving worden die eigenlijk nét niet te doen is, hoe goed getraind een atleet ook is. Cantrell koos daarom voor een minimaal gedocumenteerde route van 100 mijl door onherbergzaam terrein in het Frozen Head State Park in Tennessee, waarbij de deelnemers maximaal mentaal uit de tent gelokt worden. Het levert iedere editie weer hartverscheurende en soms ook hilarische taferelen op, zoals ook in een aantal documentaires die inmiddels over de Barkley marathons verschenen zijn, te zien is.
In de ban van de Barkley
Eén Nederlander lukte het om in weerwil van de curieuze selectieprocedure mee te mogen doen. Dit terwijl Michiel Panhuysen in eerste instantie heel weinig met lange afstandslopen had. Maar onze landgenoot raakte na zijn eerste kennismaking volledig in de ban van de Barkley en het ultralopen, en schreef een boek over zijn ervaringen. In de 74e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast horen de heren hem erover uit.
Suikers vormen een uitstekende brandstof tijdens het sporten maar hebben een beperkte voorraad in ons lichaam. Is het daarom slim om tijdens het zwemmen, lopen of fietsen je glucosespiegel bij te houden? En hoe goed werken de huidige sensoren eigenlijk? Gerrit en Jurgen bespreken het in de 73e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast.
Ook deze week wat bijzonders in de podcast: een top-atleet die een vraag stelt aan de onze podcast. In dit geval gaat het om Anne Tauber, Nederlands kampioen MTB, en tevens co-host van de Knabbel & Babbel Podcast.Het viel haar op dat steeds meer gezonde sporters lijken te trainen met een diabetes-patch. Een medisch hulpmiddel waarmee diabetes patiënten in real-time hun glucose spiegel kunnen monitoren. Hoe zinvol is dit voor de gezonde sporter?
CGM: Continue Glucose Monitor
Eliud Kipchoge heeft er een. Chris Froome heeft er een. En ook Anna van der Breggen heeft er een. En de vraag is: heb jij er straks ook een? We hebben het over de CGM van het bedrijf Supersapiens: CGM staat voor continue glucose monitor en is niks anders dan een sensor in de vorm van een pleister die je op je arm plakt en die het mogelijk maakt om je suikerspiegel te meten in een app. Mensen met diabetes gebruiken zo’n systeem al veel langer, maar Supersapiens denkt dat een gezonde sporter er ook van kan profiteren.
Onderzoek naar de glucosespiegel van marathonlopers
Dat glucose een goede brandstof tijdens een lange fietsrit of het lopen van een marathon is, daar kwamen wetenschappers een eeuw geleden al achter. In 1924 namen de Pools-Amerikaanse cardioloog Samuel Levine en zijn collega’s in Boston na afloop van de marathon in de stad bloed af bij 12 deelnemers. Vier van hen bleken een hele lage concentratie glucose in hun bloed te hebben, in de buurt van 2.8 millimol per liter, een flink stuk onder de 4 millimol per liter die de geneeskunde als veilige ondergrens beschouwd.
Hun lichamelijke toestand na de finish beschreef Levine als ‘zorgelijk’. Zo zorgelijk zelfs, dat de loper met de laagste glucose spiegel een tijdje na de race ‘buiten bewustzijn en helemaal slap door de politie moest worden weggedragen’. Daar had de winnaar, de Amerikaan Clarence de Mar, helemaal geen last van. Zijn lichamelijke toestand was ‘goed’. En zijn glucosespiegel? Die bleek netjes constant te zijn gebleven tijdens zijn race.
Inzicht in voeding van atleten
Opmerkelijk vonden de wetenschappers de gelijkenis tussen hun bevindingen in de marathonlopers en een eerdere studie die ze op honden hadden gedaan. In de dieren zorgde een daling in de glucosespiegels ervoor dat ze slap werden en bij een forse daling zelfs het loodje legden. De onderzoekers suggereerden dat ‘tijdens een langdurende en heftige inspanning als een marathon de suikervoorraad in een mens kan opraken en dat het goed zou zijn om voor en tijdens de wedstrijd suikers en andere koolhydraten in te nemen’. Dit gaf een heel nieuw inzicht want in die tijd aten atleten rondom een wedstrijd met name eiwitrijk voedsel zoals kip, rundvlees en eieren.
De inzichten van Levine en zijn collega’s staan 100 jaar later nog steeds aan de basis van de wetenschap rondom sportvoeding. Wil een atleet lange tijd een hoog tempo aanhouden dan moet hij te allen tijde ervoor zorgen dat de glucosespiegel in zijn bloed niet teveel zakt. De oplossing hiervoor is om genoeg koolhydraten in te nemen.
Glucose meten tijdens het sporten, voordelig voor atleten?
Maar of het hierbij ook nuttig is om zelf tijdens het sporten de glucose in je lichaam te meten met CGM, dat is de vraag waarmee Gerrit en Jurgen in deze aflevering van de Slimmer Presteren Podcast aan de slag gaan. Onze eigen gadgetfreak en topcoach Guido Vroemen heeft uiteraard al een keer met een glucosemeetpleister op zijn arm rondgelopen. Tijdens het ‘Zoomen met Vroemen’ horen onze hosts welke nieuwe inzichten hem dat heeft opgeleverd.
Dit is de 72ste aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over ‘Alcohol na het sporten: gewoon doen of liever laten staan?’.
Na een zware training of succesvolle race komt de tijd om te herstellen, na te genieten én te ontspannen. Een ijskoud biertje smaakt hier dan prima bij. Maar moet dit per se een alcoholvrije Radler zijn? Is een beetje alcohol op zijn tijd van invloed op je sportprestatie?
Alcohol en sport
Deze week hebben we iets te vieren met de Slimmer Presteren Podcast: we zijn regelmatig de nummer één hardloop-podcast van Nederland! Ook al zijn de onderwerpen veel breder dan alleen hardlopen, het betekent wel dat we in die specifieke podcastcategorie het meest beluisterd worden. Gaaf hè?!
En dat vieren Gerrit en Jurgen vandaag met een alcoholvrij biertje op de vrijdagochtend, want Gerrit drinkt al bijna 4 jaar geen druppel alcohol meer. Nou ja, bijna dan…. (voor wie goed geluisterd heeft naar de aflevering over ons avontuur in Renkum).
Deze week zoeken ze uit of dat hem nou ook echt helpt bij het sporten. Want na een zware training of succesvolle race komt de tijd om te herstellen, na te genieten én te ontspannen. Een ijskoud biertje smaakt hier dan prima bij. Maar moet dit per se een Radler zijn? Is een beetje alcohol op zijn tijd van invloed op je sportprestatie?
Wielrenners zijn dol op bier
Alcohol en sport gaan prima samen. Althans, als je Google moet geloven. Zo is Kwaremont ‘het bier van kopmannen en kopvrouwen’, biedt Koerspret een pakket aan met hét bier voor wielergekken ‘om te genieten voor of na het fietsen’ en kun je in de Utrechtse Heuvelrug op gravelbikeweekend met ‘fun, burgers en bier’.
Hardlopers drinken liever wijn
Het fietsen staat niet alleen in het verheerlijken van een alcoholische versnapering tijdens of na het sporten. Zo staat er deze maand in Zuid-Limburg een wijnmarathon op het programma, waarbij het parcours langs verschillende wijngaarden loopt waar de deelnemers wijn kunnen proeven.
Tijdens de ‘Marathon du Médoc’ in 2019 was zelfs om elke twee kilometer niet een traditionele drinkpost met dorstlesser en water te vinden, maar waren de bekertjes met wijn gevuld.
Waarom drinken fitte mensen meer alchohol?
Het roept de vraag op of sporters inderdaad méér alcohol drinken dan bankzitters en waarom dat zo is. En hebben bier of wijn geen invloed op de sportprestatie en het herstel na een training? De mannen bespreken het in de 72e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast.
In deze aflevering van de Slimmer Presteren Podcast duiken Gerrit en Jurgen in de wetenschappelijke studies op het gebied van ‘alcohol en sport’. Tijdens het ‘Zoomen met Vroemen’ horen zij van sportarts en topcoach Guido Vroemen hoe nauwgezet hij de alcoholinname van zijn atleten in de gaten houdt.
